DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 18 June) — Kining leyenda mahitungod sa kuwaknit akong gihubad gikan sa libro ni Eduardo Galeano, usa ka magsusulat sa Uruguay, South America. Ang leyenda gikan sa mga Zapotec, usa ka karaang tribu sa Mexico. Mao ni ang leyenda.
Dihang ang panahon naa pa sa duyan, walay mas laksot pa nga hayop sa kalibotan kondili ang kuwaknit.
Miadto ang kuwaknit sa langit aron pangitaon ang Ginuo. Wala siya miingon, “Napuol na ko sa akong pagkangil-ad. Hatagi kog mga balahibong dekolor.” Dili na ang iyang gisulti. Mao kini ang iyang gisulti sa Ginuo, “Palihog hatagi kog mga balahibo, kay mamatay ko sa katugnaw.”
Apan ang Ginuo wala nay nabiling bisag usa ka balahibo.
“Ang matag langgam mohatag nimog balahibo,” maoy hukom sa Ginuo.
Busa nakuha sa kuwaknit ang puti nga balahibo sa kalapati ug ang lunhaw gikan sa periko, ang nagsidlak-sidlak gikan sa tamsi, ang rosado (pink) gikan sa flamingo, ang pula gikan sa tapay sa langgam nga kardinal ug ang bughaw gikan sa likod sa tikarol, ang tabonon nga balahibo gikan sa pako sa agila, ug ang balahibong Adlaw nga nagsilab gikan sa dughan sa toucan.
Malabong sa kolor ug kahumok, ang kuwaknit naglutaw-tutaw taliwala sa yuta ug mga panganod. Kon diin siya moadto ang hangin monanoy ug ang mga langgam maamang sa pagdayeg. Sumala sa katawhang Zapotec, ang bangaw (rainbow) nahimugso gikan sa alingawngaw sa iyang paglupad.
Ang banidad ug kahambog miburot sa dughan sa kuwaknit. Nagbaton siyag mayam-irong panagway ug nagpagulag mga insulto.
Nagtawag og miting ang mga langgam. Dungan silang nanglupad ngadto sa Ginuo. “Ang kuwaknit nagbiay-biay kanamo,” ilang reklamo. “Dugang pa, gibati mig katugnaw tungod sa mga balahibo nga iyang gikuha.”
Sa misunod nga adlaw, dihang gikapaykapay sa kuwaknit ang iyang mga balahibo sa paglupad, kalit lang siyang nahubo. Nag-ulan og mga balahibo ngadto sa yuta.
Hangtod karon gipangita sa kuwaknit ang mga balahibo. Buta ug ngil-ad, kaaway sa kahayag, nagpuyo siya sa mga langob. Mogula siya sa gabii aron pangitaon ang mga nawala nga balahibo, tulin siyang molupad, walay hunong-hunong kay maulaw siyang makit-an. (Gikan sa librong Genesis ni Eduardo Galeano.W.W. Norton a Company. New York. 1985.)
(Ang “Bisag Unsa” regular nga kolum ni Macario D. Tiu para sa MindaViews, ang seksyon sa opinyon sa MindaNews. Si Mac usa ka Palanca awardee ug National Book awardee. Puyde nimo ma-email si Mac sa mac_tiu@yahoo.com.ph.)